دانشنامه کوچک ایران - فروشگاه پویا فایل

دانشنامه کوچک ایران کار بزرگی است به اهتمام دکتر ژاله متحدین که شادروان دکتر محمد جعفر محجوب، محقق برجسته و صاحب نام در عرصه تحقیقات ایرانی آن را ویراسته و انتشارات توس در چاپ آن کمال ذوق و سلیقه را به کار برده است. نوع کاغذ، اندازه حروف، تصویرهای روشن و چشم نواز از آثار تاریخی (ای کاش برخی از این عکسها رنگی چاپ می شد!) صفحه آرایی و تجلید دانشنامه از هماهنگی و ظرافتی خاص برخوردار است. این کتاب چهارده بخش دارد با این عنوانها: جغرافیای طبیعی و اقتصادی، جغرافیای سیاسی، اقوام، تاریخ، جنگها و قیامهای تاریخی، جنبشهای اجتماعی، سرداران بزرگ و نامداران سیاست، دین، فرهنگ، ادب، بزرگان دانش، اندیشه و ادب، فرهنگ عامه، برگزیدگان افسانه و سرانجام بخش هنر و هنرمندان. ناگفته پیداست که با نگاهی دقیق و کارشناسانه چند بخش این دانشنامه که عنوانهای مشابه و نزدیک به هم دارند باید یک کاسه شود. مؤلف ارجمند مأخذ کار را-علی الرسم-در پایان هر بخش می آورد. اگر قرار باشد صفت «کوچک» بر این کتاب بماند، جا دارد آن را یک «کتابخانه کوچک» ایران شناسی بشناسیم.
کتاب، دو مقدمه دارد: مقدمه ویراستار و مقدمه ناشر. شگفتا که نویسنده خود مقدمه ننوشته و جای غم نیست؛ زیرا قلم شیرین کار استاد محجوب این خسران را جبران کرده است. ویراستار فاضل، فراق نامه غم انگیز ایرانیان را از گذشته های دور تا روزگار ما به قلم آورده و ابتدا از دو مهاجرت بزرگ اجدادمان به هندوستان یاد می کند. یکی مهاجرت دسته جمعی زرتشتیان است، پس از افتادن ایران به دست جنگجویان مسلمان و سقوط شاهنشاهی ساسانی به سال 653 میلادی که گروهی از زرتشتیان از قبول اسلام امتناع ورزیدند و از سرزمین پدران خود مهاجرت کردند. مهاجرت دوم در عصر صفویان صورت می گیرد که بسیار وسیع و پر دامنه بود و «بیشتر مهاجران از طبقات ممتاز اجتماع: شاعران، هنرمندان از گروه های مختلف، دولتمردان و سیاستمداران، سرداران و سپاهیان و خلاصه کسانی بودند که شایستگی های ایشان در کشور میزبان (هند)… خریدار بسیار داشت».