کتاب آجر های منقوش عصر آهن پایانی ماد شرقی - فروشگاه پویا فایل

کتاب آجر های منقوش عصر آهن پایانی ماد شرقی

آشنایی با هنر و معماری ایران در دورۀ باستان

تپه ها و بناهای تاریخی و آثار فراوان باقی مانده از دوران باستان ایران، نشان دهندۀ رواج رونق هنر معماری این سرزمین در طی هزاره های قبل بوده است. باستان شناسان و محقّقان بسیاری که سیر تحول و تکامل زندگی، تاریخ و هنر مردم فلات ایران را به دقت مورد مطالعه و بررسی قرار داده اند، به استناد مدارک و شواهد کافی، ساخت نخستین سکونتگاهها و روستاهای مردم این منطقه را حداقل به ده هزار سال قبل مربوط می دانند.

تپه ها و بناهای تاریخی و آثار فراوان باقی مانده از دوران باستان ایران، نشان دهندۀ رواج رونق هنر معماری این سرزمین در طی هزاره های قبل بوده است. باستان شناسان و محقّقان بسیاری که سیر تحول و تکامل زندگی، تاریخ و هنر مردم فلات ایران را به دقت مورد مطالعه و بررسی قرار داده اند، به استناد مدارک و شواهد کافی، ساخت نخستین سکونتگاهها و روستاهای مردم این منطقه را حداقل به ده هزار سال قبل مربوط می دانند.

از جمله این روستاهای اولیه، می توان به گنج دره در نزدیکی شهرستان هرسین(استان کرمانشاه) و منطقۀ تپه زاغه در دشت قزوین اشاره کرد. این بناهای ابتدایی و ساده، از چینۀ گلی و یا خشت خام ساخته می شدند.

باستان شناسان بسیاری نیز شروع دورۀ نوسنگی یا انقلاب نوسنگی در ایران را به حدود 9000 سال پیش نسبت می دهند و از آغاز این دوره تا تأسیس امپراتوری هخامنشی را به دو دورۀ نوسنگی (هزارۀ هفتم ق.م) و دورۀ مس وسنگ (حدود 3200 ق.م) تقسیم می کنند، که با پیدایش خط این دوره به پایان می رسند.

هزارۀ پنجم تا سوم پیش از میلاد در ایران، دورۀ «مس و سنگ» به شمار می آید. یعنی اگر چه ابزارهای سنگی هنوز کاربرد داشت، امّا مس هم در ساختن بعضی از اشیاء و ابزار به کار می گرفت.

دورۀ مفرغ در ایران از اوایل هزارۀ دوم پیش از میلاد(4000 سال پیش) آغاز گردید. در حدود 1200 پیش از میلاد عصر آهن در ایران شروع شد و از این تاریخ آهن به جای مفرغ برای ساختن ابزار و اسلحه مورد استفاده قرار گرفت.

از زمانی که دورۀ آهن در ایران در ایران آغاز می شود،ساختن سفالینه های نقش دار به ویژه در غرب ایران از رواج می افتد و تا دو هزار سال بعد یعنی سده های آغازین دورۀ اسلامی به رونق نخستین خود باز نمی گردد.

در منطقۀ ماهیدشت کرمانشاه و زیویۀ کردستان از بلندی کوههای مرتفع مقدار زیادی سفالهای دورۀ آهن پیدا شده است. پراکندگی جغرافیایی سفالهای عصر آهن در ایران و همگونی نسبی بین این سفالها، نشان دهندۀ همگونی فرهنگی مردم منطقه نیز هست، که یکی از مشخصه های دوران آهن می باشد.

انسان پیش از تاریخ که در فلات ایران می زیست، در دورۀ پارینه سنگی در سوراخهایی که در قسمتهای پر درخت ایجاد می کرد و یا  در عمق غارهای سنگی کوهستانی می زیست و بدین وسیله تا اندازه ای خود را از گزند سرما و حملۀ حیوانات وحشی حفظ می کرد.

برای نخستین بار رمان گیر شمن دانشمند و باستان شناس فرانسوی در سال 1949 آثار و بقایای انسان اولیۀ فلات ایران را در حفاری غاری در «تنگ پبده» pabda در کوههای بختیاری واقع در شمال شرقی شهر شوشتر پیدا کرد.

در غار تنگ پبده ابزار سادۀ شکار انسان ابتدایی نظیر تبر سنگی و چکش سنگی که بعضی دستۀ چوبی داشته اند، پیدا شده و نشان می دهند که انسان برایتهیۀ خوراک خود، چگونه حیوانات را شکار می کرده است.

این باستان شناس همچنین در کتابش «ایران از آغاز تا اسلام» از ظروف سفالین ناهموار و پخته نشده ای نوشته است، که به همراه آثار و بقایای مربوط به ده هزار سال پیش، از انسان ساکن در غارهای بختیاری به دست آمده و بدین ترتیب ثابت کرده است که مردم ایران جزو اولین سازندگان و ابداع کنندگان ظرفهای سفالی در جهان بوده اند.

« گیر شمن» پنج هزار سال پیشاز میلاد (هفت هزار سال پیش) را زمانی می داند که انسان پیش از تاریخ ساکن ایران، از ارتفاعات پایین می آید و در دشت ساکن می شود. به نظر گیرشمن قدیمی ترین محل سکونت بشری که در دشت شناخته شده، سیلک کاشان است.

انسان در آغاز اقامت در سیلک، هنوز روش خانه سازی را نمی دانست. به زودی باچینه های گلی خانۀ محقری ساخت و در دوره های بعد، خشت گلی را ابداع و آن را جانشین چینه کرد.

این خشتها شامل آجرهای بیضی شکل بود،که با دست ساخته می شدند و در آفتاب خشک می گشتند. در مرحلۀ سوم تکامل تمدن ماقبل تاریخی سیلک، به جای خشت بیضوی، خشت صاف و مستطیل شکل ساخته شد.

نوع : pdf

نوع نگارش : فارسی

تعداد صفحات : 28

تعداد جلد : 1