کتاب تاریخچه رشت
شهرستان زیبای رشت مهم ترین منطقه ی استان گیلان بوده و این منطقه ی سرسبز و زیبا را هیچ قلمی یارای توصیف ندارد و فقط باید به نظاره نشست. چشم اندازها و مناظر طبیعی این منطقه به قدری پرجلوه و باشکوه هستند که توان توصیف را از هر کس گرفته و فقط دیدن را یادآور می شوند. به نوشته برخی از محققان؛رشت در پیش از اسلام و دست کم در دوره ساسانیان وجود داشته است. در زمانی که حکومت ساسانی رو به فروپاشی می رفت، حکمرانی مستقل این دیار را گیلان شاه می نامیدند. پس از غلبه اعراب بر ایران، اولین بار، که نامی از رشت به میان آمد، سال ?? هجری قمری بود. ایجاد بنای اولیه رشت را با احتمال زیاد به قبل از اسلام و به دوره ساسانیان نسبت می دهند و بنا بر روایت دیگری این ناحیه در گذشته دور، زیر آب های دریای مازندران قرار گرفته بود، اما به تدریج و بر اثر رسوب زیاد و تبخیر آب، اراضی گیلان و ناحیه ای که امروزه به نام رشت معروف است از آب خارج شدند. این ناحیه چون دارای منابع طبیعی مانند جنگل و زمین های مناسب کشاورزی بوده، به سرعت به صورت دهکده ای درآمده و قابل سکونت شده است. این منطقه تا پیش از دوره صفویه اهمیت زیادی نداشت و رشد آن از این دوره و به خصوص در زمان شاه عباس شروع شد و به مرور بر اهمیت آن افزوده شد. مهم ترین صنایع دستی این شهرستان را سبدبافی، حصیربافی، نمدمالی، صنعت ریسندگی و بافندگی، صنایع چوب کاری و سفال گری تشکیل می دهند که به طور کامل در صنایع دستی استان گیلان آورده شده است. ده ها اثر طبیعی از قبیل انواع چشمه های طبیعی و آب معدنی، جنگل های پرشکوه، سواحل کم نظیر دریای مازندران، روستاها و دهکده های ساحلی و جنگلی، رودخانه های پرآب و خروشان آبشارهای متعدد به همراه ده ها اثر تاریخی از قبیل عمارت ها و کاخ ها، امام زاده ها و… تنها برخی از جاذبه های این شهرستان با ارزش استان گیلان را شامل می شوند.
تاریخچه رشت
رشت، ابتدا قصبه ای بود كه در میان دو رودخانه گوهررود و سیاهرود قرار داشت و از این جهت نیز قدمت دیرینه دارد. ولی از جهت سابقه شهری، اولین بار حمدا… مستوفی، در قرن هشتم هجری، از این شهر نام برده است. نام قدیمی رشت دارالمرز یا دارالامان بوده كه قبل از این دو، به آن بیه می گفته اند.
بیه در لغت نامه ها، رود و یا مصب بین دو رودخانه معنی شده است و چنین به نظر می رسد كه دلیل این نامگذاری، قرار گرفتن آن در میان دو رودخانه است كه به مثابه حفاظ و دیوار شهر محسوب می گردید. وجه تسمیه رشت، در فرهنگ دساتیر، به معنی گچی كه بنّایان، سنگ و آجر را به آن محكم نمایند و در لغت نامه های انجمن آراء، آنندراج، فرس اسدی، لغت محلی شوشتری، برهان، ناظم الاطبا و لغت نامه جهانگیری: چیزی كه از هم فرو ریزد ـ هر چیزی كه از هم فرو ریزد و فروپاشد ـ دیوار مشرف بر افتادن. گچ را نیز گویند كه بدان خانه سفید كنند ـ لجن و خاكروبه ـ خاک و گرد ـ خاک را گویند ـ رنگ كرده نیز معنی شده است.
دهخدا معتقد است، چون شهر رشت در سال ۹۰۰ هجری ساخته شده، بنابراین برای نام این مكان از ماده تاریخ آن استفاده كرده اند و كلمه رشت به حساب ابجد ۹۰۰ هجری است.
آبادانی شهر رشت، از زمان شاه عباس صفوی كه در آن زمان، به صورت قصبه بوده شروع شد و در زمان قاجار، به دلیل توسعه اقتصادی ایران و روسیه، گسترش پیدا كرده و نام قدیمی محلات شهر رشت، كه اكثراً بیانگر پیشه ساكنین آن است، در سفرنامه ها نیز آمده و جز دو سه مورد از آنها بقیه به همان نامهای قدیمی خود مشهور و معروف هستند كه عمده ترین آنها عبارتند از:
ساغریسازان ـ رودبارتان ـ خمیران زاهدان ـ دباغیان ـ كوزه گران ـ خمیران چهل تن ـ چله خانه ـ چمارسرا ـ استادسرا ـ پاسكیاب ـ سرخبنده ـ آتشگاه بیستون ـ صیقلان ـ زرجوب ـ كیاب ـ سبزه میدان ـ دو برادران (چهار برادران) كه از جمله محلات قدیمی شهر رشت محسوب میشود. این بافت قدیمی، ضمن آنكه جزئی از میراث فرهنگی است و آثار و بقایا و سنن وآداب و رسوم دوران قدیم را تداعی می كند، می تواند از معضلات قابل توجه در بافت شهری این شهر نیز محسوب شود. رشت كه به شهر بارانهای نقره ای معروف است. مركز استان گیلان میباشد و برای اولین بار نام آن در كتاب حدود العالم كه به سال ۳۷۲ هـ.ق نگارش یافته با صفت ناحیه بزرگ آمده است.
رشت از سال ۱۰۰۴ هجری قمری به فرمان شاه عباس مركز استان گیلان و مركز معاملات نوغان و ابریشم شد كه در آن زمان محصول اول گیلان بود. این امر موجب شد كه مالكان بزرگ و بازرگانان ایرانی، روسی، یونانی و ارمنی كه تاجر نوغان ابریشم بودند به این شهر توجه كنند و شهر رشت رشد چشمگیری پیدا نماید.
ملگونف، جهانگرد روس كه در سال ۱۲۷۵ هجری قمری به رشت سفر كرده بود، در خاطرات خود نوشته است كه این شهر در آن روزگار دارای ۵۴۶۳ خانه ۱۰۲۱ مغازه و ۲۷۳۱۴ نفر جمعیت بوده است. در نظر او رشت شهری بود بسیار خوش وضع با خانه های زیبای رو به دریا كه بازرگانان از هند، بخارا، روم و عثمانی به سودای ابریشم به آن سفر می كردند. در دوران مشروطه و بعد از آن، گیلان به یكی از كانونهای تحولات سیاسی، اجتماعی و اقتصادی ایران تبدیل شد. نهضت استقلال طلبانه جنگل، گسترش شهرها، تاسیس آموزشگاه های متعدد و ارتقای سطح فرهنگ شهروندان رشت، این شهر را در زمره پیشروترین شهرهای كشور قرار داد.
نوع : pdf
نوع نگارش : فارسی
تعداد صفحات : 14
تعداد جلد : 1
دیدگاه ها