کتاب بررسی تاج شاهان در سکه های ایران از دوره هخامنشی تا ساسانی
دسته بندی شایسته سکه های ساسانی ، مرهون کا رهای سکه شناس بزرگ اتریشی روبرت گوبل است . رویکرد رو شمند انه او در مطالعه سکه های ، نه تنها برای مطالعه سکه های ساسانی بلکه در شناخت سکه های کوشانی نیز سودمند است . در کنار او ف. گرنه ، ر. گیزلن ، حاج مهدی ملک ، ایرج مشیری و ه.ب. واردن و دیگران با انتشارآثاری درباره سکه های ساسانی به سکه های کمیاب و ناشناخته ساسانی به پیشرفت سکه شناسی آن دوره یاری رسانیده اند و ما اکنون تصوری کلی درباره طرح سکه شناسی ساسانی در دست داریم . بی گمان مطالعه و تحقیق در زمینه سکه های ساسانی بسیار صورت گرفته است اما کمبودهای تحلیلی که به جای خود هرکدام از این محققان به آن پرداخته اند.مستلزم نگاهی مجدد است شاید با نگاهی دیگر بتوان راز دیگر این سکه ها را که تا کنون به آن پرداخته نشده است آشکار کرد به عنوان مثال: تحلیل این تحول که چرا پادشاهان تاج های منقوش خود بر روی سکه ها را عوض می کردند ، به ویژه این که چرا پاد شاهان ساسانی القاب خویش را در سکه های خود تغییر می دادند .و یا تغییراتی در اوایل دوره ای ساسانی که چرا پادشاهان ساسانی لقب « چهره از ایزدان » را کنار گذاشتند.
سکه های دوره ساسانی
سکههای دوره ساسانی از طلا و نقره و مس و برنج و سرب و گاهی از فلزات مرکب: مس و قلع و سرب بوده است. سکههای زرین را دینار و سیمین را درم “Drachm” و پول خورد مسین را پشیز “Unit” مینامیدند. سکههای کوچک نقره هم به نام دیوبول (نیم درم)، اوبول و دانگ (یک ششم درم)، همیوبول (یک دوازدهم درم) بوده است. سکه های نقره “یک درم” در وزن های ۳٫۵۰ تا ۴٫۲۰ گرم دیده شده اند. و سکه های چهار درهم سیمین با وزن حدود ۱۳٫۷ گرم می باشد، از سکههای نقره زیاد و در نواحی مختلف ایران و افغانستان کنونی، به دست آمده ولی سکه طلا نادر و کمیاب است و جهت آن نیز واضح است. زیرا طلا بیشتر برای زینتآلات مورد استفاده قرار گرفته و چون ارزش زیادتری دارد، در تغییر سلسلهها و تحولات تاریخی، بیشتر به یغما رفته و یا به مسکوک جدید تبدیل گردیده است. اردشیر پایه گذار سلسله ی ساسانی به ضرب چندین نوع سکه پرداخت که بسیاری از این سکه ها خیلی خوب ضرب شده و دارای ارزش هنری نسبتا بالایی هستند و پس از او شاپور شیوه ی اردشیر را در ضرب سکه ادامه داد و سکه های زیبایی به سفارش وی ضرب نمودند. سکه های آن بر دو روش صورت شاه و پدرش پاپک بهطور وضوح نقش شده و بر روی نوع دیگر آن شکل اردشیر از روبرو نقش گردیده و پشت آن نقش آتشدان است و روی آن ” خداپرست خدایگان”و”مزدیسنا بغ” نوشته شده. خوشبختانه تقریباً همه سکه های شاهان ساسانی پیدا شده است. از سکههای ساسانی پارهای زیاد به دست آمده و فراوان است، مانند سکهی خسروپرویز که تقریباً ۳۷ سال سلطنت کرد و چندین مرتبه سکه زد. ولی سکهی پوراندخت بسیار کمیاب است.
دیدگاه ها