کتاب جغرافیای تاریخی ایران
با آنکه بسیاری از متون کهن جغرافیایی را می توان در زمره متون جغرافیای تاریخی به شمار آورد و بر همین اساس بسیاری از جغرافی¬دانان قرون گذشته را از جمله پیشروان جغرافیای تاریخ نگاری دانست. عموماً فلیپ کلور آلمانی (قرن هفده میلادی)، نویسنده جغرافیای تاریخی آلمان را بنیان گذار جغرافیای تاریخی پنداشته اند. از زمان کلور تا قرن بیستم که این دانش بر اثرتلاش های دو جغرافی¬دان برجسته، کارل سائر و درونت ویتلزی، رونق بسیاری یافت، پیوسته شاهد نگارش آثاری با عنوان جغرافیای تاریخی مناطق و زمان های گوناگون توسط جغرافی¬دانان غربی هستیم. با این همه تنوع رخ داده در برداشت جغرافی دانان و نیز مورخان از مفهوم و مصداق جغرافیای تاریخی، دانشمندان قرن بیستم را به ارائه تعریف هایی اجماع آفرین واداشته است.
سائر در سخنرانی مشهور خویش در انجمن جغرافی دانان آمریکا (دسامبر 1940) اذعان می دارد که پژوهش در جغرافیای تاریخی امری دشوار است. وی همچنین فرهنگ را دارای ماهیتی تاریخی می داند. که به مدد جغرافیای تاریخی می توان فرهنگ انسانی و در واقع جغرافیای انسانی (اقامتگاه انسان) را مورد بررسی قرار داد. با دقت در این تصریح کارل سائر و توجه به روش هایی که وی آنها را در جغرافیای تاریخی پژوهی ضروری می داند. و نیز ویژگی ها و روش های جغرافیای تاریخی، به دست می آید که انسان عاملی مهم و تأثیرگذار بر جغرافیایی تاریخی و در نهایت، آفرینش فرهنگ است. پس جغرافیای تاریخی منطقه ای خاص را در یک دوره زمانی خاص مورد توجه قرار می دهد و به بررسی تعامل انسان و طبیعت و آثار فرهنگی آن می پردازد.
درونت ویتلزی نیز در سخنرانی 1944 م. در انجمن جغرافی دانان امریکا، پس از بحثی مستوفا در باب مناطق گوناگون در دوره های مختلف و تأثیرات خاص هر مکان در زندگی، آرا و عقاید انسان می کوشد تفاوت مفهوم مکان و زمان را به تصویر بکشد. ویتلزی که برداشتش از جغرافیای تاریخی بسیار شبیه سائر است، به منظور توجیه جغرافی دانان سنتی انجمن جغرافی دانان، تأکید می ورزد جغرافیای تاریخی دارای همان اصالت جغرافیاست، ولی داده های آن را تاریخ فراهم می آورد، هر چند ابزارها و ملاحظات معمول آن جغرافیایی است.
با این همه در نوشته هایی که پس از این دو در باب تعریف جغرافیای تاریخی، تعیین مصادیق، اهداف و روش پژوهش در آن، نوشته شده، جغرافیای تاریخی هر چه بیشتر از منظور بنیان گذاران اولیه خود دور گردیده، محیط را مد نظر قرار داده است. به نظر می رسد پس از جنگ جهانی دوم برخی ویژگی های اساسی این حوزة بین رشته ای تاریخ و جغرافیا تغییر کرده باشد، زیرا از این به بعد هدف آن فهم تکامل یک منطقه خاص جغرافیایی و بررسی تغییرات آن گردید. بر این اساس جغرافیای تاریخی باید به مطالعه تغییرات جغرافیایی منطقه های خاص و زمانی معین (در گذشته) بپردازد. در دهه های پایانی قرن بیستم نیز جغرافیای تاریخی بیشتر بر آن بود که تأثیر محیط های جغرافیایی را بر حوادث تاریخی نشان دهد.
نوع : pdf
نوع نگارش : فارسی
تعداد صفحات : 20
تعداد جلد : 1
دیدگاه ها